Zbigniew Drabik - Radca Prawny
Zarządzanie firmą w restrukturyzacji
Zarządzanie firmą w restrukturyzacji wiąże się z pewnymi ograniczeniami. W określonych przypadkach dokonanie czynności, takiej jak np. zbycie majątku, czy zaciągnięcie zobowiązania bez wymaganej zgody może skutkować nawet jej nieważnością.
Świadomość tego, jak restrukturyzacja wpływa na zakres uprawnień do zarządzania przedsiębiorstwem ma istotne znaczenie nie tylko dla samego przedsiębiorcy (lub zarządu), ale również jego wierzycieli i potencjalnych kontrahentów.
Rodzaje czynności zarządzania firmą w restrukturyzacji
Zarządzanie firmą w restrukturyzacji nie będzie znacząco różniło się od czynności podejmowanych poza tym postępowaniem. W obu przypadkach przedsiębiorca podejmuje działania o różnej „wadze” i istotności z punktu widzenia interesów swojej firmy. Podstawowa różnica to konieczność uzyskania zgody nadzorcy sądowego lub zarządcy na pewne decyzje biznesowe.
Żeby zrozumieć, na czym polega zarządzanie firmą w restrukturyzacji, trzeba zatem zacząć od wyjaśnienia pojęć: czynności nieprzekraczającej oraz przekraczającej zwykły zarząd.
Brak jest definicji, czy też katalogu takich czynności, a ich ocena wymaga każdorazowo wzięcia pod uwagę m. in. rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej, jej rozmiarów, charakteru podejmowanych na co dzień czynności (zawieranych transakcji) itp.
Przyjmuje się, że czynnościami zwykłego zarządu są te, które mają charakter standardowych, podejmowanych w ramach bieżącej działalności przedsiębiorcy (np. zapłata wynagrodzenia pracowników, zakup towarów niezbędnych do kontynuowania produkcji, spłata zadłużenia z tytułu opłat za media itp.). Wszystkie czynności, które wykraczają poza wspomniane wcześniej ramy – a zatem mają charakter „niestandardowych” – należy uznać za czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu.
Trzeba być uważnym. W zależności od tego, jaki przedsiębiorca dokonuje tych czynności, w jednym przypadku zostaną one zakwalifikowane do czynności zwykłego zarządu, ale innym razem już niekoniecznie. Tytułem przykładu można wskazać na sprzedaż majątku o znacznej wartości. Tylko w przypadku przedsiębiorcy zawodowo trudniącego się obrotem takimi składnikami majątkowymi (np. pojazdami, nieruchomościami, czy wierzytelnościami) taką czynność będzie można uznać za dokonaną w ramach zwykłego zarządu.
Restrukturyzacja pozasądowa
W przypadku tej formy restrukturyzacji dłużnik zasadniczo nie doznaje ograniczeń w decydowaniu o funkcjonowaniu swojego przedsiębiorstwa. Może jednak zdarzyć się tak, że jednym z warunków prowadzenia negocjacji lub zawarcia pozasądowego porozumienia z wierzycielami będzie ograniczenie decyzyjności dłużnika w ramach wybranych obszarów działania przedsiębiorstwa. Takie klauzule często zamieszczane są w tzw. umowach standstill. Podstawowym celem tych porozumień jest ustabilizowanie relacji pomiędzy dłużnikiem a jego wierzycielami i wstrzymanie egzekucji (oczywiście, w zależności od konkretnego przypadku, treść umowy może być różna, a strony mają bardzo szeroką swobodę w kształtowaniu swoich wzajemnych praw i obowiązków).
Restrukturyzacja sądowa
W zależności od tego, na jaki tryb postępowania restrukturyzacyjnego zdecyduje się dłużnik, jego uprawnienia w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem mogą podlegać mniejszym lub większym ograniczeniom.
Postępowanie o zatwierdzenie układu
W tym postępowaniu dokonanie każdej czynności, która przekracza zakres czynności zwykłego zarządu wymaga zgody nadzorcy układu.
Przyspieszone postępowanie układowe
W przypadku tego postępowania moment graniczny stanowi otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego przez sąd. Dopiero po wydaniu postanowienia o otwarciu restrukturyzacji aż do jego prawomocnego zakończenia do dokonania przez dłużnika czynności przekraczających zwykły zarząd wymagana jest zgoda nadzorcy sądowego.
Postępowanie układowe
Jeszcze przed otwarciem postępowania układowego sąd może (aczkolwiek nie musi) ustanowić tymczasowego nadzorcę sądowego. Gdyby do tego doszło, do dokonywania przez przedsiębiorcę czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzeba będzie jego zgoda.
Natomiast już po otwarciu wspomnianego postępowania, aż do jego prawomocnego zakończenia lub umorzenia, zawsze konieczne będzie uzyskanie zgody tymczasowego nadzorcy na dokonanie czynności przekraczających zwykły zarząd.
Postępowanie sanacyjne
Do chwili otwarcia postępowania sanacyjnego sąd może zabezpieczyć majątek dłużnika poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy lub zarządcy. W takim wypadku przedsiębiorca będzie musiał uzyskać zgodę na czynności przekraczające zwykły zarząd (w przypadku tymczasowego nadzorcy sądowego). Przedsiębiorca może zostać pozbawiony prawa do zarządzania przedsiębiorstwem (w przypadku tymczasowego zarządcy).
Od momentu otwarcia sanacji zarządzanie przedsiębiorstwem co do zasady należy do kompetencji zarządcy. Wyjątek stanowi sytuacja, w której sąd wyrazi zgodę na pozostawienie dłużnikowi zarządu własnego. W tym ostatnim wariancie konieczne jednak będzie każdorazowo uzyskanie zgody zarządcy na dokonanie czynności przekraczających zwykły zarząd.
***
Zachęcam do zapoznania się z innymi artykułami nt. restrukturyzacji. O uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym przeczytasz tutaj.
***
Wszelkie treści zamieszczone na stronie internetowej i blogu mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. Nie można ich traktować jako porady prawnej. Autor wpisów nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki prawne związane z ewentualnym wykorzystaniem przez kogokolwiek tych treści. Jeśli potrzebujesz konsultacji w sprawach prawnych, zapraszam do kontaktu. Zachęcam również do odwiedzenia strony na FB (kliknij tutaj).
